خواص و مزاج کتیرا در طب سنتی

کتیرا صمغ گیاه گون است که در منابع با نام های کثیرا، گون، طراغافیثا، طراقافیبا

ماهیت کتیرا:

صمغ درختی است بسیار خاردار و خارهای آن بسیار تیز و برگشته که آن را قتاد نامند

سفید و سیاه می باشد،

بهترین آن سفید صافی املس باریک خالص مایل به حلاوت(شهد) آن است و سیاه آن زبون.

مرطوب تر از صمغ عربی

بعضی گفتند در اول سرد و خشک است و خشکی آن کمتر از سردی و بعضی گرم و تر و بعضی مرکب القوى گفته اند

مغری(چسبنده) و با کمی خشکی کنندگی
شکننده حدت (تیزی و تندی) ادویه گرم
غلیظ کننده خون و مواد رقیق
نرم کننده سفتی ها
مسکن سوزش و حدت (تیزی) اخلاط و ادویه گرم مشروبه از امعا (داروهای گرم خوراکی برای امعا) ومقوی فعل آنها به خاطر نرم کردن، لینت دادن حالت لغزندگی که دارد و با اندکی قوت مسهله.

اکتحال(سرمه) آن با لعاب ها و ادویه مناسب جهت رمد و زخم و جوش چشم
در سرمه ها و ذرورات(داروهای پاشیدنی ها) مسکن حدت (تیزی) آن
بهتر از صمغ عربی و به جای آن استفاده میشود
آشامیدن آن با شیر الاغ و یا شیر بز تازه دوشیده قطع کننده نفث الدم(خارج شدن خون از دهان) و خون ریزی داخلی سینه و سایر اعضای باطنی است
جهت سرفه و خشونت سینه و حلق و زخم ریه و گرفتگی صدا
اگر با عسل بسرشند و حبوب و یا اقراص ساخته در دهان نگاه دارند و آب آن را قورت دهند جهت امراض سینه نافع است.

آشامیدن آن با ادویه مناسب:
- مقوی امعاء و مسکن سوزش و زخم آن
- مسکن درد کلیه و مثانه
- جهت زخم مثانه و مجاری بول و حرقت(سوختن) آن مفید است
مصلح ادویه سمی
مسهل مره صفرا و بلغم لزج است
آشامیدن دو درم (4.8 گرم) آن که در میپختج خیسانیده و با قدری شاخ گوزن و یک دانگ (0.4 گرم) شب یمانی داخل نموده باشند جهت درمان سریع درد کلیه و سوختن مثانه نافع است
مداومت آشامیدن آن با هر یک از مغز بادام پوست کنده و نشاسته و شکر به وزن آن به غایت چاق کننده بدن است خصوصا که بعد از آن شیری که در آن نارگیل پخته شده باشد را بنوشند و از اسرار مجربه شمرده اند.