خواص و طبع میخک در طب

میخک در منابع با نام های قرنفل و قرنفول، عرنیواس، فرفلون لونک نیز آمده است

ماهیت آن:

ثمر درختی است که در جزیره ای از جزایر زیرباد که آن جزیره را جاوه و بتاویه نیز نامند به هم می رسد و در جای دیگر رشد نمیکند

آن جزیره در تصرف ولندیس است که فرقه ای از نصاری است

درخت آن فی الجمله شبیه به درخت کنار و شاخه های آن باریک و بلند مانند شاخه های یاسمین که به هندی چنبیلی نامند و بلند شده باز به سوی زمین میل کرده

برگ آن شبیه به برگ انار و از آن بزرگتر

ثمر آن که قرنفل (میخک) است باریک بلند، از یک بند انگشت کوچکتر و اندکی پهن و سر آن مشرف(دندانه دندانه دار) و بر سر آن قبه ای به شکل حباب و چون خشک میشود در بسته ها که می آورند به سبب مالیدن به هم اکثر قبه آن جدا می گردد و آن را نر و ماده باشد

نر آن بزرگتر و اغبر(خاکی رنگ) و کم رنگ و کم بو و کم طعم تر از ماده

ماده آن کوچک تر و در صفات مذکوره (مشخصات گفته شده) قویتر و بهتر

مستعمل(مورد استفاده آن) نوع ماده تازه، خوشبوی قوى الرایحه، تند طعم مایل به شیرینی، تیره رنگ بالیده آن است که در خاییدن و کوبیدن اجزای آن به طور کامل خوب نرم شود و خشبیت نداشته باشد (قاطی نداشته باشد) و آنچه به خلاف این اوصاف باشد زبون(ضعیف).

طبیعت یا مزاج میخک:

در سوم گرم و خشک

جهت آشنایی با درجه مزاج کلیک کن

افعال و خواص آن

با قوت تریاقیت و تفریح

اعضاء سر:

مقوی ارواح و اعضای رییسه باطنی و حافظ آنها جهت تقویت دماغ و ذهن و فکر
رفع سردرد سرد و تر و فالج و لقوه(فلج صورت) و نزلات متوالی و سکته
بازکردن گرفتگی های مغزی
و سایر بیماری های سرد و تر و سوداوی دماغی(مغز) و عصبانی(عصب) نافع است
سوداوی مزاجان و کسی که در مزاج او سودا غالب باشد به صورت خوراکی و سعوط ونفوخ (کشیدن پودر آن به بینی) و مالیدن و ضماد به تنهایی و یا با ادویه مناسب کاربرد دارد
جهت تقویت لثه و درد دندان سرد و رفع بدبویی دهان
جویدن آن باعث خوشبویی دهان
اکتحال آن (سرمه کشیدن) و یا خوردن آن جهت تقویت چشم و رفع سبل و غشاوه

اعضاء سینه:

جهت سرفه سرد و تر
تنگی نفس کهنه رطوبی
خفقان سرد و وحشت و خوف و وسواس
خوردن آن باعث افزایش شجاعت میشود

اعضاء دستگاه گوارش:

مقوی معده و قوت هاضمه و امعا و کبد و کلیه سرد و طحال و باه و رحم
مسخن (گرم کننده) و رفع کننده بیماری های سرد اعضای گفته شده
رفع کننده قی و غثیان(اضطراب و دلهوره) و فواق (سکسکه) و آروغ
تحلیل کننده ریاح غلیظ حاصل از غذاهای لزج غلیظ
جهت استسقای لحمی
تقطیر البول (قطره قطره آمدن ادرار، پروستات) و سلس (تکرر ادرار)
درمان علل بلغمی و سوداوی و زلق الامعاء رطوبی (لغزندگی روده ها)
جهت بیماری های سرد رحم به صورت خوراکی یا فرزجه
آشامیدن نیم درم (1.2 گرم) با شیر تازه دوشیده به شرط مداومت به غایت محرک باہ (نیروی شهوت)
و مدوامت یک درم (2.4 گرم) در وقت طهر و پاکی از حیض باعث حمل (بارداری) و تسخین رحم(گرم کردن رحم)
مالیدن و ضماد نوع ماده آن بر پیش سر جهت بیماری های سرد مغز (دماغی) و بر درد های سرد مسکن آنها
در ورم های سرد محلل آنها
ضماد ممضوغ (جویده شده) آن با آب دهان بر احلیل (آلت تناسلی مردان) هنگام مقاربت باعث افزایش لذت جنسی دوطرف میشود