خواص و مزاج باقالی در طب

باقالی یا باقلا در منابع با نام های جرجر، فول، کرانیس، قواباوس، کالوسک، بیستی کوسک نیز آمده است

ماهیت آن:

از حبوبات معروف است و در غلاف طولانی می باشد و سر غلاف آن اندکی کج و باریک و در هر غلافی دو سه تا چهار دانه، تا هفت دانه نیز می باشد

هر دانه نزدیک به اندازه یک بند انگشت و بعضی ریزتر و بعضی درشت تر

مابین هر دانه، اندک پرده ای فاصله و دانه ها در غلافی و بر سر آن چیزی سیاه رنگ، شبیه به ناخن چیده شده، هلالی شکل و مغز آن دو فلق یعنی دو حصه به هم پیوسته است

پوست آن را و همچنین پوست لوبیا و مانند آن را غدفه و شمروخ گویند و سنوف نیز و پوست یک دانه را سنف خوانند.

طبیعت یا مزاج باقالی:

تازه آن

در اول سرد و تر

خشک آن

در اول سرد و در دوم خشک

با رطوبت فضلیه

گل آن گرم به اعتدال و لطیف

پوست داخلی آن خشک کننده و قابض است

افعال و خواص باقالی:

محلل و منضج و سریع الانحدار از معده و غیره

ایجاد کننده گرفتگی (مسدد)

جهت پاکسازی سینه و شش و تقویت آن و منع ریختن مواد رقیق از دماغ

تسکین سرفه

تقویت کننده نیروی جنسی(باه)

رفع زخم امعا و اسهال و قی

اگر با آب و سرکه بپزند و با پوست بخورند اسهال ایجاد شده از زخم امعا و اسهال مزمن را قطع نماید

آرد رقیق آن با روغن بادام و قند، جهت سرفه و خشونت سینه و حلق، نافع است

آب جوشانده آن، جهت خشونت حلق و جلای رطوبات و منع تولد سنگها و بازکردن گرفتگی ها مفید است

ضماد باقالی با آرد جو، جهت ضربه و ورم پستان که به سبب انجماد شیر در آن باشد مخصوصا اگر با سرکه و نعناع پخته باشند

ضماد=بستن دارو بر عضو

با حلبه و عسل، جهت تحلیل دمل و ورم بن گوش و زیر چشم

با کندر و گل سرخ و سفیدی تخم مرغ، جهت برآمدگی حدقه

با گل خطمی و امثال آن، جهت ورم بیضه ها و ورم های گرم

اگر باقالی تازه را دو حصه کنند و طرف داخل آن را بر زخم زلو(زالو) و امثال آن بگذارند، قطع سیلان خون آن نماید و بستن آن بر موضع گزیده سگ دیوانه(سگ هار) ، باعث جذب سمیت آن است

ذرور آن در چشم، جهت منع ریختن مواد به آن

ذرور=پاشیدن داروی پودری بر عضو

طلای آن با یک چهارم آن پادزهر گاوی، جهت سرخی و سطبری پلک چشم بسیار نافع است

طلا=مالیدن دارو بر عضو

ضماد پوست آن، جهت بهق و برگ و پوست بیرون آن، جهت سوختگی آتش و بهق مجرب است

گل آن مسکن حرارت دماغ(مغز) و چون در هاون قلعی ساییده، در آفتاب گذارند، رنگ موی خوبی است

اگر باقلا را بکوبند و بر هر عضو که خواهند، ببندند موی در آن عضو نروید و موی را از رستن باز دارد، خصوصا که آن موضع را از موی تراشیده باشند و مکرر بر آن ضماد کنند

خاکستر گیاه باقلا، جهت رفع آثار جرب سیاه، نافع است.

مضرات باقالی

خوردن باقلا

ایجاد نفخ و اختلاج(ضربان در ماهیچه ها) و ثقل دماغ(سنگینی سر) و فساد ذهن و مبخر به افراط است

محدث خوابهای آشفته و خارش بدن

مصلح آن

پوست کندن و جوشانیدن در آب و دور ریختن آن آب، سپس پختن و با روغن بادام و ادویه گرم، مانند آویشن و فلفل و دارچینی و قرنفل(میخک) و فودنج و انجدان و امثال اینها خوردن

نفخ باقلای کهنه کمتر از تازه آن است و همچنین نفخ پوست کنده آن کمتر از با پوست آن است

باقلای قبطی و باقلای نبطی:

نوع ریزتر باقالی است به اندازه ترمس و سیاه رنگ، محل رویش آن آبهای ایستاده و ریشه آن سطبر، مانند بیخ نی و برگ آن بزرگتر از برگ باقلای بستانی و گل آن سرخ، به اندازه گل سرخ.